Mevlevîhânelerde mukâbele (semâ’ töreni) esnasında, semâ’a refâkat etmek maksadı ile bestelenmiş eserlere denir. Mevlevî bestekârlar tarafından bestelenmiş olan bu eserler, mutriban (musiki icra heyeti) tarafından icra edilir. Türk mûsikîsi sanatının, elimizdeki tek örnek olan Mîrâciye nazarı dikkate alınmazsa, en büyük formudur.

Güfteleri çoğunlukla Hz. Mevlânâ’nın Mesnevî ve Divân-ı Kebir’inden (beyitler ve rubâiler) olmakla birlikte, az da olsa bazı Mevlevî şairlerin şiirlerine de yer verildiği görülür. (Sultan Veled, Ulu Ârif Çelebi, Ahmet Eflâki, Dîvâne Mehmet Çelebi, Gavsi Dede, Şeyh Gâlib gibi).

Mevlevî âyinleri de mukabelelerde olduğu gibi her birine “selam” adı verilen dört bölümden oluşur. Muza’af devr-i kebir adı verilen, 56 zamanlı bir usûlle bestelenmiş peşrevin icrâ’ından sonra, genellikle 14 zamanlı Mevlevî devr-i revânı (nadiren Ağır düyek usûlü de görülür) usûlü ile bestelenmiş birinci selam, ardından ağır evfer usûlü ile bestelenmiş ikinci selam ile devam eder. Devamı >>>